De Olijfbelt van Umbrië
De Olijfbelt in Umbrië is een landschap vol eeuwenoude olijfgaarden, dat zich uitstrekt over 40 kilometer tussen Assisi en Spoleto. Het gebied omvat ook de gemeenten Spello, Foligno, Trevi en Campello sul Clitunno. Hier komt de harmonie tussen mens en natuur tot uiting, met historische en architectonische schatten zoals monastieke kluizen en benedictijnse abdijen, vaak verbonden met Sint-Franciscus.
De olijventeelt in Umbrië gaat terug tot de tijd van de Etrusken, zoals blijkt uit olijfkuilen in oude graven die uit de 7e eeuw voor Christus dateren. Een bijzonder hoogtepunt is de olijfboom van Sant’Emiliano in Trevi. Deze boom, met een stamomtrek van 9 meter, is meer dan 1800 jaar oud.
Umbrië produceert BOB extra vergine olijfolie, gewaardeerd om zijn robuuste, fruitige smaak. In de herfst persen molens de olijven tot het “groene goud” dat de lokale keuken nog steed dagelijks verrijkt. Van half oktober tot half november viert het Frantoio Aperti-festival de BOB-olijfolie. Bezoekers genieten hier van lokale specialiteiten, zoals bruschetta met verse olie, knoflook en truffel. En vervolgens toont het Museum van de Olijfbeschaving in Trevi een historische collectie van objecten die verband houden met de olijventeelt.
Ook de terrassen van droge stenen in Campello Alto en de wijnkelders in Montefalco en Bevagna zijn het ontdekken waard.
Het Rode Goud van Cascia
In de vallei Valnerina ligt Cascia, bekend om de saffraanteelt. Deze specerij werd ooit door de Feniciërs naar Italië gebracht. In de Middeleeuwen was saffraan populair voor koken, verven, medicijnen en cosmetica. Historische figuren zoals Alexander de Grote en Cleopatra gebruikten saffraan voor verzorging en schoonheid. De schilder Il Perugino verwerkte saffraantinten in zijn werk. De saffraanteelt in Cascia was al in de 14e eeuw wettelijk beschermd. In Perugia en Spoleto werden de teelt en het transport streng gereguleerd.
De oogst is arbeidsintensief: er zijn zo’n 200 bloemen nodig voor één gram saffraan. Lokale boeren hebben de teelt nieuw leven ingeblazen, wat heeft geleid tot bijzondere producten zoals saffraanbier en saffraankazen. Ook traditionele lekkernijen, zoals tozzetti met saffraan, combineren goed met de zoete wijn Montefalco Sagrantino Passito.
In oktober en november biedt de Cascia Saffraan Markt Tentoonstelling (Mostra Mercato dello zafferano di Cascia) een kijkje in de wereld van saffraanproducten en hun gezondheidsvoordelen. Het evenement Zafferiamo in Città della Pieve viert deze veelzijdige specerij met nog meer passie.
Zelfs de botten werden voor zeep gebruikt
Norcia, vleeswaren en schatten van Umbrië
Norcia staat bekend om zijn eeuwenoude traditie in het verwerken van varkensvlees. In ambachtelijke winkels worden producten als Norcia BGA-ham, lende, capocollo en bloedworst gemaakt. Het beroep norcino ontstond hier en de handel verspreidt zich dan van de 12e tot de 17e eeuw in steden als Rome en Florence. Norcia verwierf eveneens faam in de chirurgie, verbonden aan de Abdij van S. Eutizio in Preci. In 1588 voerde een chirurg uit Preci zelfs een operatie uit op de Engelse koningin Elizabeth I.
Een iconisch Umbrisch gerecht, pasta alla norcina, bestaat uit verse schapenricotta en worsten van de lokale slagers. Variaties kunnen pecorino, guanciale of zwarte truffel bevatten. In de traditie van Norcia gaat niets van het varken verloren; zelfs de botten werden voor zeep gebruikt.
Ook de truffelteelt is hier beroemd en wordt gevierd tijdens de NERO NORCIA truffelmarkt (februari-maart). Umberto Eco, een Italiaanse schrijver en semioticus, heeft het in zijn boek De naam van de roos over de “exquise” zwarte truffel van Norcia. De zeldzame witte truffels zijn vooral te vinden in Città di Castello en Gubbio. In november biedt de Nationale Tentoonstelling van de Kostbare Witte Truffel een proeverij van lokale gerechten met truffels.
De vleeswaren uit Norcia combineren goed met lokale kazen, zoals pecorino en worden vaak geserveerd met honing, fruitcompotes en wijnen als Montefalco Sagrantino of Torgiano Rosso.
Castelluccio di Norcia: niet alleen peulvruchten
Castelluccio di Norcia, gelegen op 1452 meter hoogte, staat bekend om zijn hoogwaardige peulvruchten, vooral de BGA-gecertificeerde linzen. Dit gebied is beroemd om de kwaliteit van de linzen én om de adembenemende lentebloei op de vlakte.
De linzen van Castelluccio, die sinds 1997 een BGA-label dragen, zijn geliefd om hun unieke smaak en hoge voedingswaarde. Ze hoeven niet geweekt te worden voor het koken. Door hun voedingsstoffen worden ze ook wel “het vlees van de arme man” genoemd.
Onlangs is er interesse ontstaan voor het brouwen met linzen, wat zorgt voor een verfijnd, plantaardig aroma in de drank. Naast linzen verbouwen boeren in Castelluccio ook roveja, een oude peulvrucht die varieert van bruin tot groen. Deze zeldzame soort, beschermd door Slow Food, wordt gebruikt in traditionele soepen en stoofschotels.
Ook de lokale zuivel is bijzonder. Zo wordt er gezouten en gerijpte ricotta gemaakt, een traditionele korstloze kaas die zich goed laat raspen over pasta. Deze ricotta, ook erkend door Slow Food, stamt uit de tijd dat herders van de Hoge Nera Vallei hun melkproducten vervoerden.
Meer informatie over de prachtige regio Umbrië? Die vind je via deze link!
Foto boven: Castelluccio di Norcia, © artilucio, iStock, Getty Images
