Het hars van de mastiekboom, masticha, werd al in de oudheid gebruikt voor een frisse adem en schone tanden. Het was ‘s werelds eerste kauwgom, en wel eentje met een geneeskrachtige werking.
Chios is het vijfde grootste eiland van Griekenland en ligt in de Egeïsche zee, vlakbij de Turkse kust. Het eiland telt ongeveer 50.000 inwoners en bevindt zich tussen de twee eilanden Lesbos (in het noorden) en Samos (in het zuiden). Het noorden wordt gekenmerkt door een rotsachtig berglandschap terwijl in het zuiden de mastiekbomen groeien en bloeien. De adembenemende vlaktes zijn tijdens de lentemaanden bedekt met tulpen en krokussen. Eeuwenoude dorpen en meer dan honderd stranden aan de kristalheldere Egeïsche zee maken dit eiland tot een kostbare parel.
Maar Chios is meer dan uiterlijke pracht. De authenticiteit van dit eiland gaat gepaard met zijn legendarische verhalen. In heel Griekenland groeien mastiekbomen, maar enkel op het eiland Chios wordt het het taaie hars ervan gewonnen. Volgens een legende zouden de Romeinen op dit eiland de heilige Isidorus naar zijn executieplaats gebracht hebben. Tijdens die tocht huilde hij om zijn nakende dood en vielen zijn tranen op de plek waar later mastiekbomen uit de grond schoten. Geen wonder dat de heilige Isidorus tot beschermheilige van dit eiland werd gedoopt!
Smalle steegjes geplaveid met natuursteen, kleine bruggen die balkons van huizen aan elkaar rijgen…
In het zuiden van het eiland vind je 20 mastiekdorpen uit de 14e eeuw. Die worden ook wel Mastichochoria genoemd en zijn allemaal gelijkaardig ingedeeld met versterkte torens, platte daken, een vierkante toren in het centrum en aangelegde straten. Pygri is de hoofdstad ervan en ontpopt zich in het centrum tot een openluchtmuseum. De huizen zijn er van top tot teen bekleed met naturelkleurige en witte geometrische bloempatronen en zwart-wit schilderingen (xista). Je vertoeft hier heerlijk in een stukje verleden. Hier, midden in de Mastichochoria, vind je ook het interactieve Chios Mastic Museum, waar je alles kan ontdekken over het vloeibare goud. Zowel de geschiedenis als de productie komen er uitgebreid aan bod. Bovendien wordt er ook gekeken naar toekomstperspectieven voor het product in ons industriële tijdperk. Na het informatieve gedeelte in het architecturaal hoogstandje wandel je door de tuin en kom je in contact met de plant zelf.
Ook een bezoekje aan Mesta loont zeker de moeite. Het dorpje werd ooit als vesting ommuurd en kan je nog steeds enkel bereiken door één van de twee aanwezige poorten, die de deur openen naar de Middeleeuwen. Smalle steegjes geplaveid met natuursteen, kleine bruggen die balkons van huizen aan elkaar rijgen… Je verdwaalt tussen de stenen huisjes en kerkgebouwen in de geur van bloemen en onder afdaken van wijnranken.
Die tranen worden de tranen van Chios of de tranen van God genoemd
Vanaf midden juli wordt de mastiek geoogst, en tot op vandaag gebeurt dat volgens dezelfde traditionele werkwijze als honderden jaren geleden. De dorpsbewoners werken zich samen door het volledige dorp. Allereerst worden de stammetjes van de struik afgeschraapt en dan wordt de grond onder de boom schoongemaakt. Na het strooien van fijn zand op de bodem maakt men zes ondiepe insnijdingen met een scherp mes waardoor er hars aan de oppervlakte komt. Dat vormt een traan en druppelt naar beneden. Die tranen worden de tranen van Chios of de tranen van God genoemd. Na 14 dagen is het gestold en kan het worden verzameld.
Daarna kerft men de boom opnieuw voor een tweede oogstmoment. Na het oogsten wordt de mastiek gezeefd en gewassen voor hij te drogen wordt gelegd. Elke boom levert gemiddeld slechts 150 gram op, maar door de intensieve samenwerking in het dorp wordt er elke zomer toch ongeveer 300 ton hars gewonnen. Handarbeid dus, maar arbeid die loont. In 1997 werd ze immers beloond met een BOB, een beschermde oorsprongsbenaming, waardoor het product enkel hier gewonnen mag worden. In 2014 kwam daarbij nog de inschrijving op de lijst van UNESCO werelderfgoed.
De mastiek wordt in tal van producten verwerkt: gebak, snoepjes, kauwgom… Zijn transparante likeur smaakt zoet en laat een zachte muntsmaak na op de tong. De drank varieert tussen 24 en 30% in alcoholpercentage. Ook de olie van mastiek bewijst zijn nut in cosmetica als zeep, shampoo, tandpasta en bodylotion. In welke vorm je de Masticha ook voorgeschoteld krijgt, het heeft een gunstig effect op je gezondheid. Mastiek werkt ontstekingsremmend en zit vol antioxidanten, wat een positief effect heeft op de mondhygiëne, huid en spijsvertering. Ook bij spierpijn, bronchitis en in de behandeling van spataderen heeft de olie zijn toepassing. Mastiek is dus een kostbaar gewonnen goed met een bijzonder waardevolle werking. In 2015 werd het dan ook officieel erkend als natuurlijk medicijn.
Door Ine Desmet.
Meer info over vakanties naar Griekenland? Surf naar de officiële website!
