Bella Italia, een bijzonder uitdagend wijnland en dat op alle mogelijke gebieden. Het is eerst en vooral een uitdaging om in de wijnwetgeving het bos door de bomen te zien. Je hebt IGP, DOC, DOCG, met dat laatste keurmerk als het beste wat Italië normaal te bieden heeft. Maar is dat wel zo? Moeten we niet wat kritischer kijken en ook in de minder bekende regio’s op zoek gaan naar topkwaliteit? Dit artikel beperkt zich tot een overzicht van de belangrijkste wijnstijlen in Italië. Zodat je straks, als je je wijn aankoopt of ergens in Italië zelf op reis bent, niet onvoorbereid op het ijs komt.
Maar wat is nu de grootste troef van Italië? Zonder enige twijfel zijn dat de diversiteit en authenticiteit. Italië is één van de meest complete wijnlanden, en dit op hun eigen manier met aandacht voor hun eigen druivenrassen. En toeval of niet, ook daar is het een jungle met meer dan maar liefst 2.000 inheemse druivenrassen! Geografisch gezien kan het ook niet anders dan dat we hier diverse wijnstijlen aantreffen. Met de Alpen in het noorden en de Apennijnen als ruggengraat van Italië en daarbovenop ook nog eens de maritieme invloeden staat het eigenlijk in de sterren geschreven dat hier ’s werelds meest unieke wijnen worden gemaakt.
Laten we even proberen ontdekken waar je in Italië overal wijn aantreft, en welke stijlen er gemaakt worden. In het uiterste noorden vinden we Valle d’Aosta, een koele Alpenvallei waar wijnmakers tot het uiterste gedreven worden om hun ding te doen. We bevinden ons hier op de hoogstgelegen wijngaarden van Europa! Laat je verrassen door de plaatselijke druivenrassen en in het glas door de minerale stijl, getypeerd door speelse zuren, zelfs met een zilte toets. Spontaan komt de gedachte in mij op om sint-jakobsvruchten in fijne plakjes te snijden, er wat Italiaanse olijfolie over te druppelen en af te werken met wat limoenzeste. Het contrast is des te groter in Veneto, waar wijnmakers op zoek gaan naar meer concentratie en intensiteit. Daar laten ze de druiven drogen om zo tot de welbekende Amarone te komen.Een leuk weetje, hoe meer concentratie, hoe gekleurder de tranen in het wijnglas.
Als je graag ‘out of the box’ denkt, waarom geen sprankelende rode wijn?
Wie over Italië spreekt, denkt natuurlijk meteen aan de meest gerenommeerde wijnen. Barolo & Barbaresco in Piemonte, Chianti & Brunello di Montalcino in Toscane. Ontdek de fluwelige finesse van Nebbiolo, die zijn perfectie terugvindt op de heuvels van Barolo & Barbaresco. Deze wijnen tonen zich het best na wat tijd in het glas of de karaf.
Na de glamoureuze overwinning van Wout Van Aert in de Strade Bianche kon ik niet anders dan mijn kelder induiken en meegenieten van de weelderigheid die Toscane te bieden heeft. Sangiovese zorgt steeds voor een intense beleving in het glas. Stoer maar toch slank, en nee ik heb het niet over Wout Van Aert.
Wij Belgen drinken champagne, Italianen drinken Franciacorta. in Lombardije vind je een waardig alternatief voor traditionele champagne. Het proces, een tweede gisting op fles, is hetzelfde, en met chardonnay en pinot noir de druiven in grote lijnen ook. Als je graag ‘out of the box’ denkt, waarom geen sprankelende rode wijn? Lambrusco vind je terug in Emilia-Romagna en Lombardije. Ontdek zeker de droge stijlen, de perfecte dorstlesser op zwoele zomeravonden!
Naast hun grote diversiteit aan inheemse druivenrassen hebben ze ook een uitgebreid aanbod aan internationale druiven. Ik denk aan fenomenale chardonnay uit Alto Adige, of de bordeauxblends (cabernet sauvignon, merlot en cabernet franc) uit Toscane. Die kunnen mee met de allergrootsten.
In de laars van Italië vinden we nog meer wijnen die diezelfde kracht uitstralen. De boeiende exemplaren koppelen dit aan de nodige subtiliteit. Ik denk maar aan bepaalde aglianico uit Campania en zelfs bepaalde primitivo uit Puglia.
En tot slot willen we nog een lans breken voor de wijnen van het eiland Sicilië. De aanwezigheid van de Etna zorgt voor een heerlijke terroirexpressie die je maar op weinige plaatsen in de wereld terugvindt.
Het water komt in de mond bij het schrijven over de diverse wijnstijlen van Italië. Ik ga mijzelf nu een plezier doen en die fles Toscaanse sangiovese uit de koelkast halen, op zijn kop zetten in een karaf en genieten. Misschien sluit ik wel af met een oudere Marsala als meditatiewijn.
Ontdekken jullie binnenkort ook de Italiaanse diversiteit? Meer info over Italiaanse wijn en gastronomie vind je via deze link.
Door Pieter Fraeyman, sommelier van het jaar 2018.
