Het is de zesde avond van de Heiva i Tahiti, het grootste culturele feest van Frans-Polynesië. Aan de waterkant zijn rond een groot, massief podium drie tribunes opgetrokken, die van buitenaf op een uit de hand gelopen spelletje mikado lijken. Men had me op het hart gedrukt donkere kleding te dragen, bij voorkeur zwart. “Je mag straks met de lokale pers op de eerste rij zitten. Het is niet de bedoeling dat het publiek naar jou kijkt, maar naar de dansers.” De kans dat dat gebeurt, is eerder klein. Voor de Heiva worden jaarlijks de stoerste binken en knapste meisjes ingevlogen, van de meest afgelegen plekken ter wereld: Raiatea, Gambier, de Markiezeneilanden, Huahine, Moorea en Tahiti zelf.
“De eerste Heiva werd in 1985 georganiseerd”, vertelt Céline van het Maison de la Culture. “Maar de Polynesiërs hielden altijd al van dans, van zingen en feesten. Dans was een essentiële en een van de meest geritualiseerde kunstvormen. Christelijke missionarissen veroordeelden de praktijk in de negentiende eeuw, koning Pomare II legde een verbod op in 1819. Pas nadat Frankrijk in 1881 een groot stuk van wat vandaag Frans-Polynesië is annexeerde, werd het dansen opnieuw toegestaan. Veel groepen en bands oefenen meer dan zes maanden om hier te schitteren.”
Bij het eerste optreden, dat van de groep Hanatika, gaat meteen een siddering door het halfrond als de chef de groupe, mijnheer Hirohiti Tematahotoa, de bühne betreedt. Als drie minuten later ook de eerste danseressen, in scharlakenrood, tevoorschijn komen, is het hek van de dam. De Place Toata staat in lichterlaaie. Hanatika danst en zingt rond het thema ‘Ariipaea Vahine, ou le choix d’une destinée’, een ingewikkeld verhaal uit de 17e eeuw over ‘l’amour, le seul fondement’. Liefde, altijd weer de liefde. Ingetogen dans, zacht, sierlijk, harmonieus, wisselt af met massahysterie, waarbij strooien rokjes, kettingen en tunieken één worden – een orgasme van kleur, een wervelwind van beweging, blote buiken, benen, synchroon gestampvoet, en altijd weer die lach en het vuur in de ogen. Passionele Polynesiërs.
Het publiek heeft duidelijk minder interesse in het optreden van de volgende groep, een zangkoor uit het dorpje Pueu. De jongeren gaan een ijsje eten, een cola drinken, of in de catacomben gewoon wat met elkaar ginnegappen. Het spektakel is dan visueel wat minder interessant, muzikaal en cultuurhistorisch worden alle registers opengetrokken. Tauhiro Tamu laat zijn koor als een verzameling engelen klinken, soms in opgewekte cadans, dan weer melancholisch.
De Heiva i Tahiti gaat zo twee weken door, in datzelfde bruisende ritme van zang en dans. De winnaars in dans krijgen zo’n 900.000 Polynesische frank, of 7500 euro. De zanglaureaten moeten het met een kleiner bedrag stellen. Er zijn speciale prijzen voor de kostuums, waaronder die van de beste ‘costume végétale’, en de jury mag een coup de coeur uitreiken aan een groep die niet noodzakelijk het beste heeft gedanst maar wel veel charme heeft tentoongespreid.
